Jet Bussemaker (1961, Capelle aan den IJssel) is een gedreven en maatschappelijk gemotiveerde topvrouw die al op vroege leeftijd een voorliefde voor het sociaal-politieke werkveld had. Na het behalen van haar vwo-diploma trok ze naar Amsterdam. Hier studeerde ze “politieke theorie en moderne staat” aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ze rondde deze studie af met het predicaat Cum Laude.
Links georiënteerd
Deze Universiteit van Amsterdam (UvA) staat bekend als “links”, een politieke signatuur die goed bij Bussemaker past. Terwijl ze bezig was met haar promotie-onderzoek aan de UvA werkte Jet Bussemaker voor het wetenschappelijk bureau van Groen Links.
In 1997, het jaar waarin Femke Halsema (die ooit voor het wetenschappelijk bureau van de PvdA werkte) overstapte naar GroenLinks, maakte Jet Bussemaker precies de omgekeerde beweging.
Bussemaker viel op door haar grote intelligentie en haar scherpe analytische blik. Ze kwam op de kieslijst bij de PvdA en werd in de Tweede Kamer gekozen. Deze functie combineerde ze vakkundig met het hoogleraarschap “Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg” in Leiden.
Mede hierdoor profileerde ze zich al snel als parlementariër met pit, een toegewijd volksvertegenwoordiger die duidelijk stelling durft te nemen.
Sociaal betrokken
Als voorstander van gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid heeft Bussemaker zich altijd ingezet voor diverse beleidsgebieden rondom onderwijs en gezondheidszorg.
Maar Bussemaker liet haar sociale betrokkenheid ook op andere fronten blijken. Als schrijfster beschreef ze de oorlog in Nederlands-Indië (“Dochter van een kampkind”, 2011). Eerder, in 1985, vertaalde ze haar onderzoek naar verzetsvrouwen naar de roman “Zielig zijn wij niet”. Ook haar onderzoek naar genderongelijkheid, emancipatie, individualisering en de verzorgingsstaat inspireerde haar tot een boek, getiteld “betwiste zelfstandigheid” (1995).
De Haagse Ladder beklimmen
Jet Bussemaker kwam ze al snel in beeld toen in 2007 een nieuwe kabinetsformatie op gang kwam. In het kabinet Balkenende IV werd ze staatssecretaris op Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Deze periode was bijzonder vruchtbaar. Ze speelde een cruciale rol bij het opstellen en implementeren van beleid dat gericht was op het versterken van de zorginfrastructuur en het verbeteren van de toegang tot gezondheidsdiensten voor alle burgers.
Na de val van dit kabinet vervulde ze verschillende topfuncties aan de UvA, maar in 2012 keerde ze terug naar Den Haag. Ze nam plaats in het kabinet Rutte II, als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW).
Een ander opmerkelijk aspect van Bussemaker’s carrière is haar betrokkenheid bij internationale samenwerking. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap speelde ze een actieve rol in Europese samenwerkingsverbanden op het gebied van onderwijs en onderzoek. Haar diplomatieke vaardigheden en pragmatische benadering werden gewaardeerd in internationale fora, waar ze de belangen van Nederland met overtuiging vertegenwoordigde.
“Rechtse” PvdA-minister
Haar termijn als minister stond in het teken van hervormingen en investeringen in het onderwijsstelsel. Ze zette zich in voor verbetering van de kwaliteit van het onderwijs, het verminderen van ongelijkheid in het onderwijs, en het bevorderen van gelijke kansen voor alle studenten. Hoe goed de intenties ook, niet iedereen was het eens met de hervormingen die Bussemaker voor ogen had. Vooral het vervangen van de basisbeurs door een leenstelsel joeg studenten op de barricades.
Tegenstanders vonden Bussemaker wel érg rechts voor een PvdA-minister. De eerste poging tot hervorming van de studiefinanciering sneuvelde. Bussemaker liet zich van haar standvastige kant zien. Ze vernieuwde haar voorstel en slaagde er in het plan aangenomen te krijgen. In 2015 werd het leenstelsel ingevoerd.
De hervormingen leidden tot een historische afstraffing bij de volgende verkiezingen, maar Bussemaker gelooft nog steeds in het systeem. Hoewel de eerste resultaten volgens haar tegenvielen bleek het te werken.. Bovendien is het Leenstelsel in haar ogen absoluut niet rechts: “Het uitgangspunt van de ruime aanvullende beurs en soepele afbetalingsvoorwaarden gekoppeld aan een investeringsagenda (..) sloot aan bij het sociaaldemocratisch uitgangspunt van de sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen.”
Na Den Haag
Na haar ministerschap keerde Bussemaker weer terug naar de wetenschap en de zorg. De politiek lijkt ze voorgoed achter zich te hebben gelaten. Ze zet haar hoogleraarschap in Leiden nog altijd voort, terwijl ze ook -sinds 2019- voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving is.